ሥነ ሆርሞን (Hormonal system)

Course Content

መግቢያ

መግቢያ

ምዕራፍ አንድ ፡ የሆርሞን ሥርዓት (Hormonal system)

ምዕራፍ ሁለት : ሆርሞን አመንጭ ዕጢዎች (Hormone producing hormones)

1. ሆርሞን አመንጭ ዕጢዎች (Hormone producing hormones)
2.1. የአይፖታላመስ ዕጢ (Hypothalamus)
2.2. የፒቲዩታሪ ዕጢ (Pituitary)
2.2.1. የፊተኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ( Anterior pituitary gland)
2.2.2. የኋለኛው ፒቲዩታሪ ዕጢ (Posterior Pituitary gland)
2.3 የፒኒአል ዕጢ (Pineal gland)
1.4. የታይመስ ዕጢ (Thymus gland)
2.5. የታይሮይድ ዕጢ (Thyroid gland)
22.6. የፓራታይሮይድ ዕጢ (Parathyroid gland)
2.7. የአድሪናል ዕጢ (Adrenal gland)
2.8. ጣፊያ (Pancreas)
2.9. በዋና የመራቢያ ክፍሎች (Ovaries and testis) ውስጥ የሚገኙ ዕጢዎች

ምዕራፍ ሦስት : ሆርሞኖች (Hormones)

ምዕራፍ አራት : በሆርሞን ሥርዓት ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች (Hormonal disorders)

ምዕራፍ አምሥት : የፒቲዩታሪ ዕጢ እና ከፒቲዩታሪ ዕጢ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

5. የፒቲዩታሪ ዕጢ እና ከፒቲዩታሪ ዕጢ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
8.1. በፊተኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
8.1.1.በፒቲዩታሪ ዕጢ ውስጥ የሚገኙ ሴሎች ከቁጥጥር ውጭ በሆነ መንገድ መራባት ወይም የፒቲዩታሪ አዴኖማ (Pituitary adenoma)
8.1.2. የፕሮላክቲን ሆርሞንን የሚያመርቱ ሴሎች ከቁጥጥር ውጭ በሆነ መነገድ መባዛት ወይም ፕሮላክቲኖማ (Prolactinoma)
8.1.3 የዕድገት ሆርሞን የሚያመርቱ ሴሎች ከቁጥጥር ውጭ በሆነ መንገድ መራባት ወይም የዕድገት ሆርሞን ሴሎች አዴኖማ
8.2. የኋለኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ (Posterior Pituitary gland)
8.2.1. በኋለኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
8.2.1. በኋለኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
8.2.1.1. ውኃ ከሰውነት እንዳይወገድ የሚያደርገው ሆርሞን ከመጠን በላይ መመረት (Syndrome of Inappropriate ADH secretion ( SIADH)
8.2.1.2. ውኃ ከሰውነት እንዳይወገድ የሚያደርገው ሆርሞን መጠን ከሚገባው መጠን በታች መመረት ( Central Diabetes insipidus) ወይም ውኃ ከሰውነት እንዳይወገድ የሚያደርገው ሆርሞን በኩላሊት ላይ የሚያሳድረው ተፅህኖ መቀነስ (Nephrogenic Diabetes insipidus)

ምዕራፍ ስድስት : የአድሪናል ዕጢ ተግባር እና የጤና ችግሮች

6. የአድሪናል ዕጢ ተግባር እና የጤና ችግሮች
6.1. የአድሪናል ኮርቲክስ (Adrenal cortex)
6.1.1. አልዶስቴሮን ሆርሞን (Aldosterone)
6.1.1.2. ከአልዶስቲሮን ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
6.1.1.2.1. በዋናው ዕጢ ወይም በአድሪናል ዕጢ ላይ ከሚፈጠር የጤና ችግር ጋር በተገናኘ የአልዶስቴሮን ሆርሞን መጠን መጨመር (primary hyperaldosteronism)
6.1.1.2.2. ከአድሪናል ዕጢ ውጭ ከሚከሰቱ የጤና ችግሮች ጋር በተገናኘ የአልዶስቴሮን ሆርሞን መጠን መጨመር (secondary hyperaldosteronism)
6.1.2. የኮርቲሶል ሆርሞን (Cortisol hormone)
6.1.2.1. ከኮርቲሶል ሆርሞን መጠን ጋር በተያያዘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
6.1.2.2. በአድሪናል ዕጢ ውስጥ የሚመረቱ ሆርሞኖች ከሚገባው መጠን በታች መቀነስ (Addison’s syndrome)
6.1.2.3. ከአድሪናል ዕጢ የሚመረቱ ሆርሞኖች እጅግ በከፋ መጠን መቀነስ (adrenal crisis)
6.1.2.4. በአድሪናል ዕጢ የሜዶላ ክፍል ውስጥ የሚመረቱ ሆርሞኖች ከሚገባው መጠን በላይ መጨመር

ምዕራፍ ሰባት ፡ የታይሮይድ ዕጢ ተግባር እና ከታይሮይድ ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

7. የታይሮይድ ዕጢ ተግባር እና ከታይሮይድ ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
7.1. የታይሮይድ ሆርሞኖች አሠራር
7.2. የታይሮይድ ሆርሞን መመንጨት
7.3. የታይሮይድ ዕጢ ተግባር
7.4. ከታይሮይድ ዕጢ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
7.4.1. በደም ውስጥ የሚገኘው የታይሮይድ ሆርሞን መጠን መቀነስ (hypothyroidism)
7.4.1.2. በከፋ ደረጃ የታይሮይድ ሆርሞን መጠን መቀነስ (myxedema coma)
7.4.2. በደም ውስጥ የሚገኘው የታይሮይድ ሆርሞን መጠን መጨመር (Hyperthyroidism)
7.4.3. ለታይሮይድ ሆርሞን ከመጠን በላይ መጨመር ወይም መመረት የሚሰጡ ህክምናዎች
7.4.4. .ከታይሮይድ ዕጢ ላይ የሚነሱ የካንሰር ዓይነቶች

ምዕራፍ ስምንት : የፓራታይሮይድ ዕጢ (Parathyroid gland) ተግባር እና ተያያዥ የጤና ችግሮች

ምዕራፍ ዘጠኝ : የጣፊያ ዕጢ እና ተያያዥ ከሆርሞን ሥርዓት ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

9. የጣፊያ ዕጢ እና ተያያዥ ከሆርሞን ሥርዓት ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
9.1. የስኳር በሽታ (Diabetes mellitus)
9.2. የስኳር በሽታ ዓይነቶች (Types Diabetes Mellitus)
9.2.1. ዓይነት አንድ የስኳር በሽታ (Type 1 Diabetes mellitus)
9.2.1.1. ለዓይነት አንድ የስኳር በሽታ አጋላጭ ሆኔታዎች (Risk factor for Diabetes mellitus)
9.2.1.2. ከዓይነት አንድ የስኳር በሽታ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ ምልክቶች እና ለውጦች
9.2.2. ዓይነት ሁለት የስኳር በሽታ (Type 2 Diabetes mellitus)
9.2.2.1. ለዓይነት ሁለት የስኳር በሽታ አጋላጭ ሆኔታዎች
9.2.2.2. ከዓይነት ሁለት የስኳር በሽታ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ ምልክቶች እና ለውጦች
9.2.3. በእርግዝና ወቅት የሚከሰት የስኳር በሽታ (Gestational Diabetes Mellitus)
9.2.3.1. የስኳር በሽታ መከሰቱን ለማወቅ የሚደረጉ ምርመራዎች
9.3. የስኳር በሽታን ተከትሎ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች (Complications of DM)
9.3.1. በደም ውስጥ የሚገኘው ግሉኮስ በከፍተኛ መጠን መጨመር (hyperglycemia)
9.3.2. ከስኳር በሽታ ጋር የተገናኘ የኪቶን አሲድ መጠን መጨመር (Diabetic Ketoacidosis)
9.3.4. ኪቶን የሌለበት የሰውነት ፈሳሽ ተነጻጻሪ የውኃ እና የሟሚ ነገሮች መጠን መጨመር (Nonketotic hyperosmolar coma)
9.3.5. በደም ውስጥ የሚገኘው የግሉኮስ መጠን መቀነስ (Hypoglycemia)
9.4. የስኳር በሽታን ተከትሎ በረጅም ግዜ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች
9.4.1. በትልልቅ የደም ቧንቧዎች ላይ በሚፈጠር ጉዳት የተነሳ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች (Macrovascular complications)
9.4.2. በትንንሽ የደም ቧንቧዎች ላይ በሚክሰት ጉዳት የተነሳ የሚክሰቱ የጤና ቸግሮች (Microvascular complications)
9.5. ለስኳር በሽታ የሚሰጡ ህክምናዎች
9.5.1.1. የሰልፎናይልዩሪያስ (sulfonylureas) መድኃኒቶች
9.5.1.2. የቢጓናይድስ (biguanides) መድኃኒቶች
9.5.1.3. ቲአዞሊዲኔዲዩንስ (thiazolidinediones) መድኃኒቶች
9.5.1.4. የመግሊቲናይድ (meglitinides) መድኃኒቶች
9.5.1.5. በአንጀት በኩል ወደ ደም ውስጥ የሚገባውን ግሉኮስ የሚገድቡ (alpha glucosidase inhibitor ) መድኃኒቶች
9.5.1.6. በኩላሊት ውስጥ የሶዲየም እና የግሉኮስ ዝውውርን የሚገድቡ መድኃኒቶች (SGLT2 inhibitors)
9.5.2. የኢንሱሊን ሆርሞን (Insulin) ሆርሞን
9.5.2. በቅይጥ መልክ የሚዘጋጁ የኢንሱሊን መድኃኒት ዓይነቶች
9.5.3. የኢንሱሊን መድኃኒቶች ለበሽተኛው የሚሰጡባቸው መንገዶች

Student Ratings & Reviews

No Review Yet

Course Content

መግቢያ

መግቢያ

ምዕራፍ አንድ ፡ የሆርሞን ሥርዓት (Hormonal system)

1. የሆርሞን ሥርዓት (Hormonal system)

ምዕራፍ ሁለት : ሆርሞን አመንጭ ዕጢዎች (Hormone producing hormones)

1. ሆርሞን አመንጭ ዕጢዎች (Hormone producing hormones)

2.1. የአይፖታላመስ ዕጢ (Hypothalamus)

2.2. የፒቲዩታሪ ዕጢ (Pituitary)

2.2.1. የፊተኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ( Anterior pituitary gland)

2.2.2. የኋለኛው ፒቲዩታሪ ዕጢ (Posterior Pituitary gland)

2.3 የፒኒአል ዕጢ (Pineal gland)

1.4. የታይመስ ዕጢ (Thymus gland)

2.5. የታይሮይድ ዕጢ (Thyroid gland)

22.6. የፓራታይሮይድ ዕጢ (Parathyroid gland)

2.7. የአድሪናል ዕጢ (Adrenal gland)

2.8. ጣፊያ (Pancreas)

2.9. በዋና የመራቢያ ክፍሎች (Ovaries and testis) ውስጥ የሚገኙ ዕጢዎች

ምዕራፍ ሦስት : ሆርሞኖች (Hormones)

3. ሆርሞኖች (Hormones)

3.1. የሆርሞን ተቀባይ (Hormone receptors)

3.2. የሆርሞን ተጽህኖ መቀነስ ወይም የሆርሞን ተቀባይ በትክክል አለመሥራት

3.3. የሆርሞኖች መተጋግዝ (Permissive action)

3.4. የሆርሞኖች አመራረት

3.5. የሆርሞኖችን መጠን መለካት

3.6. የአይፖታላመስ እና የፒቲዩታሪ ዕጢ ቅንጅታዊ አሰራር (Hypothalamic – Anterior Pituitary axis)

ምዕራፍ አራት : በሆርሞን ሥርዓት ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች (Hormonal disorders)

4. በሆርሞን ሥርዓት ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች (Hormonal disorders)

4.1. የሆርሞን – አምንጭ ዕጢ መጠን

4.2. ከሆርሞን ሥርዓት ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮችን ለመለየት የሚደረጉ የምርመራ መንገዶች

ምዕራፍ አምሥት : የፒቲዩታሪ ዕጢ እና ከፒቲዩታሪ ዕጢ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

5. የፒቲዩታሪ ዕጢ እና ከፒቲዩታሪ ዕጢ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

8.1. በፊተኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

8.1.1.በፒቲዩታሪ ዕጢ ውስጥ የሚገኙ ሴሎች ከቁጥጥር ውጭ በሆነ መንገድ መራባት ወይም የፒቲዩታሪ አዴኖማ (Pituitary adenoma)

8.1.2. የፕሮላክቲን ሆርሞንን የሚያመርቱ ሴሎች ከቁጥጥር ውጭ በሆነ መነገድ መባዛት ወይም ፕሮላክቲኖማ (Prolactinoma)

8.1.3 የዕድገት ሆርሞን የሚያመርቱ ሴሎች ከቁጥጥር ውጭ በሆነ መንገድ መራባት ወይም የዕድገት ሆርሞን ሴሎች አዴኖማ

8.2. የኋለኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ (Posterior Pituitary gland)

8.2.1. በኋለኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

8.2.1. በኋለኛው የፒቲዩታሪ ዕጢ ላይ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

8.2.1.1. ውኃ ከሰውነት እንዳይወገድ የሚያደርገው ሆርሞን ከመጠን በላይ መመረት (Syndrome of Inappropriate ADH secretion ( SIADH)

ምዕራፍ ስድስት : የአድሪናል ዕጢ ተግባር እና የጤና ችግሮች

6. የአድሪናል ዕጢ ተግባር እና የጤና ችግሮች

6.1. የአድሪናል ኮርቲክስ (Adrenal cortex)

6.1.1. አልዶስቴሮን ሆርሞን (Aldosterone)

6.1.1.2. ከአልዶስቲሮን ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

6.1.1.2.1. በዋናው ዕጢ ወይም በአድሪናል ዕጢ ላይ ከሚፈጠር የጤና ችግር ጋር በተገናኘ የአልዶስቴሮን ሆርሞን መጠን መጨመር (primary hyperaldosteronism)

6.1.1.2.2. ከአድሪናል ዕጢ ውጭ ከሚከሰቱ የጤና ችግሮች ጋር በተገናኘ የአልዶስቴሮን ሆርሞን መጠን መጨመር (secondary hyperaldosteronism)

6.1.2. የኮርቲሶል ሆርሞን (Cortisol hormone)

6.1.2.1. ከኮርቲሶል ሆርሞን መጠን ጋር በተያያዘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

6.1.2.2. በአድሪናል ዕጢ ውስጥ የሚመረቱ ሆርሞኖች ከሚገባው መጠን በታች መቀነስ (Addison’s syndrome)

6.1.2.3. ከአድሪናል ዕጢ የሚመረቱ ሆርሞኖች እጅግ በከፋ መጠን መቀነስ (adrenal crisis)

6.1.2.4. በአድሪናል ዕጢ የሜዶላ ክፍል ውስጥ የሚመረቱ ሆርሞኖች ከሚገባው መጠን በላይ መጨመር

ምዕራፍ ሰባት ፡ የታይሮይድ ዕጢ ተግባር እና ከታይሮይድ ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

7. የታይሮይድ ዕጢ ተግባር እና ከታይሮይድ ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

7.1. የታይሮይድ ሆርሞኖች አሠራር

7.2. የታይሮይድ ሆርሞን መመንጨት

7.3. የታይሮይድ ዕጢ ተግባር

7.4. ከታይሮይድ ዕጢ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

7.4.1. በደም ውስጥ የሚገኘው የታይሮይድ ሆርሞን መጠን መቀነስ (hypothyroidism)

7.4.1.2. በከፋ ደረጃ የታይሮይድ ሆርሞን መጠን መቀነስ (myxedema coma)

7.4.2. በደም ውስጥ የሚገኘው የታይሮይድ ሆርሞን መጠን መጨመር (Hyperthyroidism)

7.4.3. ለታይሮይድ ሆርሞን ከመጠን በላይ መጨመር ወይም መመረት የሚሰጡ ህክምናዎች

7.4.4. .ከታይሮይድ ዕጢ ላይ የሚነሱ የካንሰር ዓይነቶች

ምዕራፍ ስምንት : የፓራታይሮይድ ዕጢ (Parathyroid gland) ተግባር እና ተያያዥ የጤና ችግሮች

8. የፓራታይሮይድ ዕጢ (Parathyroid gland) ተግባር እና ተያያዥ የጤና ችግሮች

8.1. ከፓራታይሮይድ ሆርሞን ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

8.1.1. የፓራታይሮይድ ሆርሞን ከመጠን በላይ መመረት (Hyperparathyroidism)

8.1.2. የፓራታይሮይድ ሆርሞን ከመጠን በታች መመረት (hypothyroidism)

ምዕራፍ ዘጠኝ : የጣፊያ ዕጢ እና ተያያዥ ከሆርሞን ሥርዓት ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

9. የጣፊያ ዕጢ እና ተያያዥ ከሆርሞን ሥርዓት ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ የጤና ችግሮች

9.1. የስኳር በሽታ (Diabetes mellitus)

9.2. የስኳር በሽታ ዓይነቶች (Types Diabetes Mellitus)

9.2.1. ዓይነት አንድ የስኳር በሽታ (Type 1 Diabetes mellitus)

9.2.1.1. ለዓይነት አንድ የስኳር በሽታ አጋላጭ ሆኔታዎች (Risk factor for Diabetes mellitus)

9.2.1.2. ከዓይነት አንድ የስኳር በሽታ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ ምልክቶች እና ለውጦች

9.2.2. ዓይነት ሁለት የስኳር በሽታ (Type 2 Diabetes mellitus)

9.2.2.1. ለዓይነት ሁለት የስኳር በሽታ አጋላጭ ሆኔታዎች

9.2.2.2. ከዓይነት ሁለት የስኳር በሽታ ጋር በተገናኘ የሚከሰቱ ምልክቶች እና ለውጦች

9.2.3. በእርግዝና ወቅት የሚከሰት የስኳር በሽታ (Gestational Diabetes Mellitus)

9.2.3.1. የስኳር በሽታ መከሰቱን ለማወቅ የሚደረጉ ምርመራዎች